Alternatieve schenkingstechnieken
De zogenaamde ‘Kaasroute’, die het mogelijk maakte om roerende goederen belastingvrij te schenken via aan buitenlandse notaris, ging eind vorig jaar op de schop. Elke schenking bij notariële akte geeft sindsdien aanleiding tot registratie, en daaropvolgend heffing van schenkbelasting. In Vlaanderen bedragen de tarieven 3 % in rechte lijn en tussen partners en 7 % voor schenkingen aan andere personen. Niettemin blijft het mogelijk om roerende goederen belastingvrij te schenken door middel van alternatieve schenkingstechnieken, zoals bijvoorbeeld een hand- of bankgift.
De handgift is een afwijkende vorm van een rechtstreekse schenking, waarbij de levering of de overhandiging (‘traditio’) de notariële akte vervangt. Die levering is essentieel om het eigendomsrecht van het geschonken goed te doen overgaan naar het vermogen van de begiftigde. Het spreekt voor zich dat de handgift enkel aangewend kan worden voor goederen die materieel of fysiek overhandigd kunnen worden. Er bestaat echter een tendens volgens dewelke het volstaat dat de feitelijke macht over het goed wordt overgedragen (bv. overdracht van de sleutel van een kluis, afgifte van sleutel en boorddocumenten van een voertuig). Met de invoering van het nieuwe goederenrecht in het achterhoofd gaan er daarnaast ook stemmen op die van oordeel zijn dat de handgift van vennootschapsaandelen voortaan mogelijk zou moeten zijn.
Bij een onrechtstreekse schenking verkrijgt de begiftigde een voordeel via een neutraal of abstract instrument. Hierna bespreken we kort drie van dergelijke instrumenten: (i) de bankoverschrijving; (ii) de overschrijving via rekening-courant en (iii) de inbreng in een vennootschap of maatschap zonder uitreiking van nieuwe aandelen. Het vereiste schenkingsoogmerk wordt, samen met eventuele bijkomende voorwaarden, frequent vastgelegd in een zogenaamde pacte adjoint. Deze kan desgevallend nog ter registratie worden voorgelegd. Mocht de schenker binnen drie jaar na de schenking overlijden, moet de schenking immers worden aangegeven in de aangifte nalatenschap, en zal daarover erfbelasting geheven worden aan de gekende (hogere) tarieven.
De meest eenvoudige onrechtstreekse schenking is de bankgift: een bankoverschrijving van de rekening van de schenker naar de rekening van de begiftigde, gedaan met de bedoeling om te schenken. Daarnaast kan een rekening-courant passief het voorwerp uitmaken van een onrechtstreekse schenking. Daartoe komt de vennoot-titularis met de vennootschap overeen dat de vennootschap het bedrag, dat die laatste hem schuldig is, zal betalen in handen van een derde. Let wel, indien de vennoot-titularis de rekening-courant vordering op de vennootschap overdraagt, betreft het een rechtstreekse schenking, en is de tussenkomst van een notaris vereist.
Ten slotte kan ook een inbreng in een vennootschap of maatschap, zonder creatie van nieuwe aandelen, dienst doen als vehikel voor een onrechtstreekse schenking. In dat geval brengt een vennoot goederen in, maar ziet hij af van het recht hiervoor aandelen te ontvangen. De inbreng verhoogt zo het vermogen en bijgevolg ook de waarde van de aandelen van de vennootschap/maatschap.
Hoewel het aan te bevelen valt in het kader van bovenstaande alternatieve schenkingsmethoden de nodige omzichtigheid aan de dag te leggen, laten zij toe om bepaalde roerende goederen belastingvrij (en zonder notariskosten) te schenken.
